چاپ تامپو بیشتر با نام چاپ سیلیکونی شناخته می‌شود، یکی از روش‌های چاپ برجسته و دقیق است که برای انتقال طرح‌ها و تصاویر بر روی سطوح مختلف، به‌ویژه سطوح منحنی، گود و ناهموار مورداستفاده قرار می‌گیرد. این روش چاپی به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و امکان چاپ بر روی طیف وسیعی از مواد، از جمله پلاستیک، فلز، شیشه و چوب، در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، الکترونیک، لوازم‌خانگی و هدایای تبلیغاتی کاربرد گسترده‌ای یافته است.
در این روش، از یک پد سیلیکونی نرم و انعطاف‌پذیر به‌عنوان واسطه برای انتقال تصویر از کلیشه به سطح موردنظر استفاده می‌شود. این پد سیلیکونی به شکل قالب موردنظر برش داده شده و قادر است به‌راحتی به داخل حفره‌ها و بر روی سطوح ناهموار نفوذ کند.
در این مقاله، قصد داریم به نحوه عملکرد چاپ سیلیکونی، موارد استفاده از آن و مقایسه آن با سایر روش‌های چاپ بپردازیم.
چاپ سیلیکونی چگونه کار می‌کند؟
چاپ تامپو، فرایندی تخصصی برای انتقال تصاویر دوبعدی بر روی سطوح سه‌بعدی با هندسه‌های پیچیده و ناهموار است. این روش با استفاده از یک پد سیلیکونی انعطاف‌پذیر، جوهر را از یک صفحه چاپ حک شده به شیء موردنظر منتقل می‌کند.
صفحات چاپ، عمدتاً از جنس فولاد ساخته می‌شوند تا دوام و دقت بالایی در حین حکاکی طرح ارائه دهند. این امر تضمین می‌کند که همیشه مقدار کافی جوهر برای چاپ با کیفیت بالا در دسترس باشد، برخلاف روش‌هایی که در آن جوهر مستقیماً روی پد سیلیکونی قرار می‌گیرد.
ساخت دقیق صفحات چاپ مرحله‌ای حیاتی در این فرایند است. طرح موردنظر با تکنیک حکاکی بر روی صفحه فولادی منتقل می‌شود. پس از حکاکی، فرایندی با دقت بالا برای تمیزکردن صفحه انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ آلودگی ناخواسته‌ای در حین چاپ منتقل نگردد.
در چاپ تامپو، برخلاف روش‌های چاپ CMYK که رنگ‌ها را با ترکیب چهاررنگ اصلی ایجاد می‌کنند، از سیستم رنگ‌های پنتون استفاده می‌شود. دلیل این امر، انتقال مستقیم جوهر به شیء است که امکان ترکیب رنگ‌ها را در حین چاپ از بین می‌برد؛ بنابراین رنگ‌های موردنظر به‌صورت مجزا تهیه شده و مستقیماً در نواحی حکاکی شدة صفحه چاپ قرار می‌گیرند.
باتوجه‌به پیچیدگی فرایند ساخت صفحات چاپ، چاپ تامپو عموماً برای طرح‌های حداکثر دورنگه مناسب است. افزودن رنگ‌های بیشتر مستلزم ساخت صفحات مجزا برای هر رنگ بوده و موجب افزایش زمان و هزینه تولید می‌شود.
پس از آماده‌سازی صفحات چاپ، انتقال تصویر به شیء، ساده‌ترین مرحلة فرایند است. پد سیلیکونی انعطاف‌پذیر، با شکل نیم استوانه‌ای، متناسب با ابعاد و شکل شیء موردنظر قابل‌تنظیم است. این پد ابتدا بر روی صفحه چاپ حرکت کرده و جوهر را برمی‌دارد و سپس با فشردن ملایم بر روی شیء، طرح را با دقت بالا منتقل می‌کند. خاصیت انعطاف‌پذیری بالای سیلیکون، سازگاری آن با سطوح ناهموار را تضمین کرده و امکان چاپ بر روی اشیا با هندسه‌های پیچیده را فراهم می‌آورد.
کاربردهای چاپ تامپو چیست؟
چاپ تامپو تکنیکی ایده‌آل برای چاپ بر روی سطوح غیرمسطح و سطوحی است که فرایند چاپ بر روی آنها با روش‌های معمول دشوار می‌باشد.
در صنعت بسته‌بندی، چاپ تامپو کاربرد ویژه‌ای در چاپ بر روی ظروف پلاستیکی نظیر لیوان، جعبه و سایر ملزومات بسته‌بندی به‌غیراز کیسه‌های پلاستیکی دارد.
با وجود دقت و انعطاف‌پذیری بالای چاپ سیلیکونی، ماهیت نیمه‌خودکار این فرایند آن را برای تولیدات با حجم بالا چندان به‌صرفه نمی‌سازد؛ لذا، چاپ تامپو برای تیراژهای پایین و سفارشات با حجم محدود مناسب‌تر است.
مقایسه چاپ تامپو و چاپ فلکسو
چاپ تامپو و فلکسوگرافی (چاپ فلکسو) پرکاربردترین روش‌های چاپ روی سطوح محدب و پیچیده هستند و به طور ویژه برای بسته‌بندی‌های پلاستیکی کاربرد دارند.
یکی از تفاوت‌های کلیدی این دو روش، مربوط به رنگ است. چاپ فلکسو قادر به چاپ با هر دو سیستم رنگ پنتون (Pantone) و CMYK می‌باشد (هرچند اغلب از سیستم پنتون استفاده می‌شود)، درحالی‌که چاپ سیلیکونی محدود به سیستم رنگ پنتون است.
تفاوت دوم به راه‌اندازی فرایند چاپ مربوط می‌شود. راه‌اندازی چاپ تامپو نسبتاً آسان و برای تیراژهای پایین مناسب است، درحالی‌که راه‌اندازی چاپ فلکسو زمان‌برتر است؛ اما در درازمدت کارآمدتر بوده و برای تیراژهای بالا ایده‌آل است.
مقایسه چاپ تامپو و چاپ افست
چاپ تامپو و چاپ افست شباهت چندانی ندارند و اغلب در شرایط متفاوتی به کار می‌روند.
علت این موضوع آن است که چاپ تامپو برای چاپ با تیراژ پایین روی سطوح محدب و پیچیده‌تر ایده‌آل است، درحالی‌که چاپ افست برای تیراژ بالا و چاپ روی کاغذ بسیار مناسب‌تر می‌باشد.
دلیل برتری چاپ تامپو برای سطوح محدب، انتقال چاپ از طریق پد سیلیکونی است، درحالی‌که چاپ افست از سیلندر لاستیکی استفاده می‌کند.
آخرین تفاوت اصلی این است که چاپ افست می‌تواند از هر دو سیستم رنگ CMYK و پنتون (گرچه CMYK بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرد) استفاده کند، درحالی‌که چاپ سیلیکونی تنها از رنگ‌های پنتون استفاده می‌کند.
مقایسه چاپ تامپو و چاپ برجسته
چاپ تامپو و چاپ برجسته هر دو روش‌هایی هستند که چاپ را با استفاده از مکانیزم پرس اعمال می‌کنند و ازاین‌رو از نظر سهولت استفاده بسیار شبیه به هم هستند.
بااین‌حال، روش چاپ برجسته بسیار بیشتر دستی است و به اندازه چاپ تامپو برای استفاده روی سطوح دیگر کارآمد نیست. همچنین این روش برای تیراژهای بالا اصلاً مناسب نیست و به همین دلیل عمدتاً برای محصولات خاص استفاده می‌شود.
با وجود این، چاپ برجسته می‌تواند از هر دو سیستم رنگ CMYK و پنتون استفاده کند، درحالی‌که چاپ تامپو تنها از رنگ‌های پنتون بهره می‌برد.
مقایسه چاپ تامپو و چاپ روتوگراور
چاپ روتوگراور یک روش چاپ نسبتاً ناشناخته است و به دلیل هزینه راه‌اندازی بالا، تنها برای چاپ با تیراژ بسیار زیاد کاربرد دارد. بااین‌حال، از کلیشه‌های چاپ روتوگراور می‌توان برای چاپ میلیون‌ها نسخه استفاده کرد. این روش عمدتاً برای چاپ روی کاغذ و محصولات نساجی به کار می‌رود.
چاپ سیلیکونی برای تیراژهای پایین مناسب است و راه‌اندازی آن با هزینه‌ای به‌مراتب کمتر و فرایندی سریع‌تر انجام می‌گیرد. این روش برای چاپ روی سطوح پلاستیکی، فلزی و سطوح با اشکال پیچیده‌تر ایده‌آل است.
هر دو روش چاپ از سیستم رنگ پنتون به‌عنوان استاندارد رنگ‌دهی استفاده می‌کنند.
مقایسه چاپ تامپو و چاپ دیجیتال
چاپ دیجیتال و چاپ تامپو هر دو روش‌های عالی برای چاپ با تیراژ پایین هستند.
بااین‌حال، تفاوت اصلی اینجاست که چاپ تامپو فقط می‌تواند از رنگ‌های پنتون استفاده کند و برای چاپ روی سطوح و اجسام مقعر (تورفته) مناسب‌تر است.
چاپ دیجیتال تنها قادر به استفاده از رنگ‌های CMYK (فیروزه‌ای، سرخابی، زرد، مشکی) است و عمدتاً برای چاپ روی کاغذ استفاده می‌شود.
سخن پایانی
همان‌طور که دیدیم، چاپ تامپو یک روش چاپ منعطف و دقیق است که امکان چاپ بر روی طیف وسیعی از سطوح، حتی سطوح نامنظم و سه‌بعدی را فراهم می‌کند. این تکنیک با ترکیب دقت و زیبایی، به طراحان و تولیدکنندگان اجازه می‌دهد تا محصولات خود را با طرح‌ها و لوگوهای باکیفیت و ماندگار تزیین کنند.
از صنایع خودکارسازی گرفته تا تولید هدایای تبلیغاتی، چاپ تامپو به‌عنوان یک ابزار قدرتمند برای ایجاد هویت بصری و شخصی‌سازی محصولات مورداستفاده قرار می‌گیرد. با پیشرفت تکنولوژی و توسعه مواد جدید، آینده چاپ تامپو بسیار روشن است و انتظار می‌رود شاهد نوآوری‌های بیشتری در این زمینه باشیم.
در نهایت، چاپ تامپو نه‌تنها یک روش تولید است، بلکه یک هنر است که به محصولات ما روح می‌بخشد و آنها را متمایز می‌کند.