لمینت کردن (Laminating) به معنای چسباندن لایههای مختلف مواد با استفاده از چسب یا روشهای دیگر است. این تکنیک قدمتی چندصدساله دارد و نمونههایی از چوبهای لمینت شده در مقبرههای مصریان و گورستانهای باستانی چین پیدا شده است. امروزه علاوه بر چوب، از لمینت برای شیشه، فلز و البته مهمتر از همه، کاغذ استفاده میشود.
دقیقاً مشخص نیست که کاغذ چه زمانی اختراع شده، اما نیاز به حفظ و نگهداری آن از همان ابتدا احساس میشد. تمام کاغذها، صرفنظر از جنسشان، در معرض فرسودگی قرار دارند و متأسفانه هزاران متن به دلیل تجزیهشدن محصولات کاغذی، برای همیشه از بین رفتهاند. با اختراع لمینت کردن کاغذ، محافظت آسان و مؤثر از آن برای آینده ممکن شد.
لمینت کردن کاغذ به ساخت شرکتها، تجهیز کلاسهای درس و حفظ بایگانی کتابخانهها کمک کرده است. این روش به طولانی شدن عمر مادهای که بهراحتی فرسوده میشود، کمک میکند. جالب است بدانید که استفاده از لمینت برای محافظت از اشیا آسیبپذیر، ابتدا با شیشه شروع شد و سپس به سایر مواد از جمله کاغذ، گسترش پیدا کرد.
۱۹۰۳ – ادوارد بندیکتوس (Édouard Bénédictus)
مانند بسیاری از اختراعات بزرگ، لمینت کردن به طور اتفاقی در آزمایشگاه کشف شد. ادوارد بندیکتوس، شیمیدان فرانسوی، در حین کار در آزمایشگاه، لیوان استوانهای را از روی میز به زمین انداخت. برخلاف انتظار، بهجای شکستن به تکههای ریز، شکل خود را حفظ کرد و تنها ترکهای داخلی برداشت. او متوجه شد که ماده چسبندهای به نام “کلودیون” که شب قبل به لیوان اضافه کرده بود، لایه محافظی در داخل ایجاد و از خردشدن آن جلوگیری کرده است.
بندیکتوس این کشف جالب را ثبت کرد و هرگز آن را فراموش نکرد. چند روز بعد، هنگامی که تیتر خبری درباره تصادف ماشین و شکستن شیشه خواند، به کشف خود بازگشت.
در ابتدا، کشف او تنها شامل یک پوشش داخلی بود و همچنان تکههای کوچکی از شیشه جدا میشدند. بااینحال، بندیکتوس با پوششدادن هر دو طرف شیشه با یکلایه محافظ، توانست این مشکل را به طور کامل برطرف کند. این اختراع منجر به ساخت شیشه نشکن شد و اولین مورد ثبت شده از لایهبندی محافظتی دوطرفه بود.
و در نهایت این سؤال مطرح شد که اگر لمینت میتواند باعث محافظت از شیشه شود، از چه مواد دیگری نیز میتواند محافظت کند؟
1930 – ویلیام بارو (William Barrow)
کاغذ پنبهای صدها سال طول میکشد تا شروع به رنگپریدگی کند. اما این مورد در مورد کاغذهای مدرن ساخته شده از خمیر چوب صدق نمیکند.
در اواخر قرن نوزدهم، کاغذ خمیر چوب به استاندارد جدیدی تبدیل شد. خمیر چوب به طور قابلتوجهی هزینه تولید کاغذ را کاهش و کاغذ را در دسترس عموم قرارداد. بااینحال، تولیدکنندگان کاغذ برای سفیدکردن و آهارزدن مواد جدید، اسیدسولفوریک را نیز وارد چرخه تولید کردند. این امر باعث بهجاماندن اسید باقیمانده روی سطح کاغذ میشد و اسید باقیمانده همان کاری را انجام میداد که اسید برای آن شناخته شده است: تخریب.
طول عمر کاغذ قرن نوزدهم در بهترین حالت حدود 40-50 سال بود. اسناد با سرعت بی سابقه ای در حال از هم پاشیدن بودند و تنها راه دفاع، کپی برداری متن روی کاغذ خمیر چوب جدید و همچنان اسیدی بود.
حدود سال 1930، ویلیام بارو، تولید کننده کاغذ، مقاله ای در مورد نگهداری اسناد منتشر کرد. بارو مشکل موجود با کاغذ اسیدی خمیر چوب را شرح داد و روش خود را برای حفظ آن با لایه بندی مواد اضافی در اطراف آن ارائه کرد. او دریافت که لمینت کردن سند بین بافت و فیلم استات سلولز، طول عمر آن را تا چند سال افزایش میدهد.
روشهای نگهداری ویلیام بارو تا دهه 1950 به طور کامل نادیده گرفته شد و مورداستفاده قرار نگرفت. تا آن زمان، انتقال زودهنگام به کاغذ خمیر چوب سرانجام شروع به تأثیر منفی گذاشتن کرد.
1970- FotoFlat
مونتاژ خشک نوعی لمینت محسوب میشود، اما دقیقاً با لمینت کردن یکسان نیست.
تاریخچه دقیق شروع به کار مونتاژ خشک مشخص نیست، زیرا این روش برای مدت زیادی مورداستفاده قرار گرفته است. تفاوت اصلی بین مونتاژ خشک و لمینت کردن، سطحی است که سند به آن چسبانده میشود. در مونتاژ خشک، سند روی یک سطح صاف مانند تخته یا چوب لمینت میشود، درحالیکه در لمینت کردن، سند بین دولایه پلاستیک قرار میگیرد.
در حدود سال 1941، روش های مونتاژ خشک با استفاده از گرما، باعث آسیب به عکس ها شد. گرما باعث کاهش وضوح و رنگ عکس ها میشد. علاوه بر این، استفاده از کاغذهای روکش رزین از سال 1960 به طور گسترده آغاز شد.
پیگیری وقایع بعدی دشوار است. در آن زمان، شرکتها دائماً در حال ادغام و بهروزرسانی فرمولهای محصولات خود با سرعت بیسابقهای بودند. حتی باوجوداینکه ثبت و نگهداری اسناد، هدف اصلی لمینت کردن است، بسیاری از اسناد در این دوره پرتلاطم، حفظ نشدند.
آنچه ما میدانیم این است که سال 1970، شاهد سریعترین پیشرفت در زمینه مونتاژ سرد بود.
شرکت Seal، محصول FotoFlat™ را در سال 1938 عرضه کرد. تا سال 1969، فرمول FotoFlat™ به اندازه کافی ارتقا یافت که امکان مونتاژ خشک در دمای 210 درجه فارنهایت را فراهم کند. هرچند FotoFlat™ هرگز به چسبندگی کاملا بدون گرما دست نیافت، اما زمینه را برای شروع کار سایر شرکت ها فراهم کرد.
لمینت سرد در سال 2000 با فراگیر شدن انقلاب دیجیتالی شاهد پیشرفتهای بیشتری بود. چاپ رایانهای به دمای پایینتری نیاز داشت و شرکتها برای دستیابی به فیلم چسب عالی با یکدیگر رقابت میکردند.
اطلاعات مشابهی در سال 2000 رخ داد و کشف ورقه ورقه سرد قطعی نامشخص است.
شاید بهتر باشد بهطورکلی به آن نگاه کنیم: مردم از زمانهای بسیار دور چسب را روی کاغذ اعمال میکردند. بهطورقطع نمیتوان گفت که بازاریابی چه زمانی تصمیم گرفت بهجای “چسباندن آنها به هم” آن را “لمینت سرد” بنامد.
۱۹۷۵ – دونالد اف. هانون و جورج ای. سوینگل (Donald F. Hannon and George E. Swingle)
لمینت کردن کاغذ در دهه 1950 نیازمند یک پرس تخت با گرمایش بخار بود. در آن زمان، این نوع دستگاه فقط در کارخانههای تولید ورق فلز یافت میشد. باتوجهبه هزینه و اندازه پرس، تنها موسسات دولتی بزرگ یا مراکز بایگانی خصوصی میتوانستند از آن استفاده کنند. سازمانهایی که فضای کافی نداشتند، مجبور بودند برای نگهداری اسناد خود هزینه پرداخت کنند.
پرس هیدرولیک علاوه بر فشار بر منابع، مشکل دیگری هم داشت. دوصفحهای که فشار وارد میکردند، همیشه کاملاً صاف نبودند. اغلب صفحات فلزی دارای ناهمواریهایی بودند که حبابهای هوا را در داخل پلاستیک جا میدادند. علاوه بر این، برای تکمیل فرایند ذوب، پرس باید حداقل به مدت 45 ثانیه پایین نگه داشته میشد.
لمینت کردن کاغذ در حال پیشرفت بود و تنها گام بعدی، سرمایهگذاری روی آن بود و این همان کاری بود که دونالد اف. هانون و جورج ای. سوینگل در سال 1975 انجام دادند.
یک دستگاه پرس غلتکی یا همان تراش دوار، در حال حاضر برای تولید تخته چندلا استفاده میشد. این دستگاه، یکتنه درخت را روی تیغهای تیز میچرخاند و یک ورق روکش پیوسته از آن جدا میکرد. سپس نوار بلند به هم چسبانده میشد و تخته سه لا محکم و بادوام را تشکیل میداد. هانون و سوینگل تصور کردند که میتوان یک اتصال به این دستگاه موجود اضافه کرد تا امکان عبور کاغذ از آن فراهم شود.
اتصال غلتکی جدید، لمینت یکنواختی ایجاد کرد و حبابهای هوای محبوس شده را از طریق لبهها بیرون راند و ازآنجاییکه بهسرعت بین دو غلتک متحرک گرم میشد، زمان لمینت کردن را به طور قابلتوجهی به چند ثانیه کاهش داد.
از سال 1818 تقاضا برای تخته چندلا بسیار زیاد بود و تراش دوار به صورت انبوه تولید می شد. قیمت دستگاه پایین و موجودی آن بالا بود. لمینت کردن اسناد خودتان آسانتر و ارزانتر شد.
۱۹۸۰ – کتابخانه کنگره
روش لمینت کاغذ بارو که در دهههای ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت، نتایج متفاوتی به همراه داشت. برخی از کاغذها بعد از لمینت شدن، شفاف میشدند و برخی دیگر به دلیل باقی ماندن اسید سولفوریک به تدریج از بین میرفتند. در سال ۱۹۵۹، مؤسسه ملی استاندارد برای بهبود این فرآیند و رفع مشکلات آن، استانداردسازی را ایجاد کرد:
- ابتدا اسیدزدایی با شستشوی متوالی با محلولهای اشباع شده هیدروکسید کلسیم و بیکربنات کلسیم انجام میشد.
- سپس سند بین دولایه فیلم استات سلولز قرار میگرفت تا یک سد محافظ خارجی ایجاد شود.
- بر روی آن یکلایه نازک از کاغذ ژاپنی برای جلوگیری از پارگی و افزایش استحکام اضافه میشد.
- این «ساندویچ» از لایهها در یک دستگاه پرس قرار داده شده و تحت حرارت و فشار مهروموم میشد. در این فرایند، ماده پلاستیکی سلولز بخشی از کاغذ میشد و ترکیب نهایی آن را تغییر میداد.
این استاندارد برخی از مشکلات لمینت کاغذ را برطرف کرد، اما مشکل اصلی همچنان باقی ماند: فیلم استات سلولز.
فیلم استات سلولز تنها طول عمر اسناد را ۴۰ تا ۵۰ سال افزایش میداد و پس از آن نیاز به اقدامات حفاظتی بیشتر داشت. بااینحال، به دلیل ترکیبشدن فیلم استات سلولز با مواد اصلی سند، بازسازی بعد از لمینت اولیه کار سادهای نبود. برای جداکردن لایهها نیاز به محلول استون بود که باعث آسیب بیشتر به سند اصلی میشد.
در سال ۱۹۸۰، کتابخانه کنگره مطالعاتی در مورد موفقیت خود در استفاده از فیلم پلیاستر منتشر کرد. این ماده جدید برخلاف استات سلولز، ترکیب کاغذ را تغییر نمیداد و طول عمر بیشتری را نیز فراهم میکرد. گرچه فیلم پلیاستر گرانتر بود، اما با نیاز کمتر به باز لمینت کردن، در درازمدت صرفهجویی بیشتری به همراه داشت.
2000
لمینت کاغذ از آغاز ساده خود در دهه ۱۹۳۰ تا به امروز پیشرفت زیادی کرد و از روشی نامنظم به روشی کاملاً اتوماتیک تبدیل شده و برای تمامی کسبوکارها با هر اندازهای در دسترس تر شده است و اکنون میتوان اسنادی را که به گرما حساس هستند، با لمینت کردن حفظ کرد.
با پیشرفت تکنولوژی، لمینت کاغذ نیز در حال تکامل است. امروزه، لمینتهای کاغذی با ویژگیهای جدید مانند ضد آب بودن، ضد میکروب بودن، و مقاومت در برابر اشعه UV تولید میشوند.
لمینت کاغذ به دلیل مزایای متعددی که دارد، همچنان بهعنوان یک انتخاب محبوب برای کاربردهای مختلف باقی خواهد ماند.