دستگاه‌های صحافی جزو دستگاه‌های کاربردی در صنعت چاپ هستند و عمل صحافی را به شکل ماشینی انجام می‌دهند. با ظهور این دستگاه‌ها عمل صحافی به شکل اتومات و غیر دستی انجام شده و به کیفیت و سرعت کار افزوده شده است. از انواع دستگاه صحافی میتوان به دستگاه‌های صحافی فنری اشاره کرد. در این مطلب قرار است به بررسی این دستگاه‌ها بپردازیم و با کاربرد آنها در صنایع آشنا شویم.
صحافی و قدمت آن
صحافی یک هنر سنتی است که در آن برگه‌های کاغذ در کنار هم قرار گرفته و به وسیله جلد به هم متصل می‌شوند. به عبارتی زمانی که برگه‌های چاپ شده یا دست نویس به هر طریقی به هم متصل شوند، یعنی عمل صحافی بر روی آنها صورت گرفته است. صحافی یکی از مهمترین فرآیندها پس از تولید کتاب و دیگر محصولات است و از توجه ویژه‌ای در چاپخانه‌ها و مراکز فنی برخوردار می‌باشد. آخرین مرحله تولید هر کتاب، کاتالوگ، مجله، بروشور و غیره صحافی است و باید به بهترین شکل ممکن انجام شود.
خوب است اشاره شود که با وجود اینکه در حال حاضر دستگاه‌های صحافی جدید روش ساخت کتاب را تغییر داده‌اند و این عمل را در سریع‌ترین زمان ممکن انجام می‌دهند، اما کماکان در بسیاری از مواقع صحافی به صورت دستی توسط افرادی تحت عنوان صحاف انجام می‌شود. عمل صحافی از قدمت بسیار زیادی برخوردار است و تاریخچه آن به دوران تیموریان بازمی‌گردد. این عمل از زمان تیموریان همراه ما بوده و از همان ابتدا نیز از اهمیت زیادی برخوردار بوده است.
مزایای صحافی مدرن و استفاده از دستگاه‌های صحافی
همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم عمل صحافی از قدمت زیادی برخوردار است. در زمان‌های گذشته به منظور یک جا نگه داشتن برگه‌ها و جلوگیری از فرسوده شدن آنها از عمل صحافی استفاده می‌شده است. در آن دوران هنرمندان زیادی کتاب‌های دست‌نویس گذشتگان را صحافی می‌کردند تا به ماندگاری آنها کمک نمایند. در گذشته به عمل صحافی، وراقی نیز گفته می‌شده است. صحاف که وظیفه صحافی یا وراقی کتاب را بر عهده داشته است، موظف به قرار دادن برگه‌های کتاب و ته‌بندی آنها بر روی هم بوده است. چسباندن صفحات به صورت دستی باید مطابق با الگوی از پیش تعیین شده پیش می‌رفت تا محصول نهایی از استاندارد و کیفیت لازم برخوردار می‌گشت.
با گذشت زمان عمل صحافی دستخوش تغییرات زیادی شد و به سمت صنعتی شدن پیش رفت. به طوری که در حال حاضر این حرفه به صورت اتوماتیک و با استفاده از دستگاه‌های مختلف صحافی انجام می‌شود. استفاده از این دستگاه‌ها باعث شد تا سرعت صحافی کتاب و جزوات به ویژه در تیراژهای بالا افزایش زیادی پیدا کند و به سرعت تولیدات افزوده شود. علاوه بر این در حال حاضر در صحافی‌های ماشینی علاوه بر ترتیب، برش و اتصال برگه‌ها سعی بر این است که جلد کتاب‌ها با استفاده از فناوری‌های امروزی زیباتر شود. در رابطه با تکنیک‌های زیباسازی جلد کتاب میتوان به طلاکوبی، برجسته‌سازی، پوشش مخملی و پرس گرمایی اشاره کرد.
مراحل صحافی و جلدگذاری کتاب
پیش از اینکه به بررسی دستگاه صحافی فنری و کاربرد آن بپردازیم، بهتر است با مراحل صحافی و جلد کردن کتاب آشنا شویم. این عمل در چند مرحله انجام می‌شود که عبارتند از:
– مرحله اول: گام اول به جلد کردن کتاب و تا کردن اوراق مربوط است که این کار توسط ماشینی به نام ماشین تاکن انجام می‌شود.
– مرحله دوم: این مرحله به ترکیب‌بندی یا ترتیب‌بندی اختصاص دارد. در این بخش تمام صفحات کتاب به ترتیب شماره در کنار هم قرار می‌گیرند تا برای ته‌دوزی آماده شوند. همچنین عمل لت در صحافی یعنی قرار دادن تصاویر و صفحات رنگی در لابه‌لای فرم‌های چاپی با دست انجام می‌شود.
– مرحله سوم: این بخش به کناره‌دوزی یا ته‌دوزی اختصاص دارد و در صورتی انجام می‌شود که کار نیاز به دوخت داشته باشد.
– مرحله چهارم: در این مرحله فرم‌های ته‌دوزی شده، کوبیده شده تا پف و تورم آنها از بین برود. پس از آن لبه‌های کتاب با دستگاه برش بریده می‌شود تا کتاب یکدست شود.
– مراحل پایانی: در مرحله پایانی کتاب با انواع جلد پوشش داده شده و اطلاعات مورد نظر بر روی آن درج می‌شود. پس از طی شدن این مراحل، کتاب به مدت چند ساعت زیر دستگاه پرس قرار گرفته تا خشک شود.
دستگاه صحافی فنری چیست؟
دستگاه صحافی فنری که تحت عنوان دستگاه فنرانداز و سیمی‌کن هم شناخته می‌شود، از انواع دستگاه‌های صحافی پرکاربرد است. همانطور که از نام دستگاه مشخص است، دستگاه صحافی فنری با سیم‌کشی به صحافی و اتصال برگه‌ها به هم می‌پردازد. این دستگاه‌ها در ابتدا برگه‌ها و جلد را پانچ کرده و سپس به سیمی کردن آنها می‌پردازند.
انواع دستگاه صحافی فنری
در رابطه با انواع دستگاه صحافی فنری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. دستگاه صحافی فنرزن مارپیچ
دستگاه فنرزن مارپیچ از جمله دستگاه‌های صحافی محبوب و پرکاربرد در بازار است. این دستگاه عمل صحافی را با پانچ برگه‌ها شروع کرده و سپس با استفاده از غلتک چرخشی فنر را از میان سوراخ‌های پانچ عبور می‌دهد. در نهایت هم اضافات فنر بریده شده و عمل صحافی به پایان می‌رسد. دستگاه صحافی فنرزن مارپیچ دارای دکمه خلاص‌کن است و توانایی تنظیم تعداد سوراخ پانچ را دارد. بسته به نوع دستگاه ظرفیت برگه‌ها جهت پانچ در حدود 10 الی 25 برگه می‌باشد.
2. دستگاه صحافی فنرزن دوبل
دستگاه فنرزن دوبل از دیگر دستگاه‌های کاربردی در صنعت صحافی است و برای صحافی بسیاری از دفترها، کتاب‌ها و دفترچه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. فنر دوبل از جنس فلز با روکش پلاستیکی است و در رنگ‌های مختلفی در بازار موجود می‌باشد. البته پرکاربردترین رنگ فنرها سفید و مشکی است. نحوه کار دستگاه فنرزن دوبل همچون فنرزن مارپیچ بوده و عمل صحافی با پانچ برگه‌ها شروع می‌شود. نحوه پانچ هم همچون دستگاه مارپیچ است. کاربر باید برگه‌ها را به شکل منظم در محل مخصوص پانچ دستگاه قرار دهد و با فشردن اهرم یا دسته دستگاه اقدام به پانچ آنها نماید. دستگاه فنرزن دوبل علاوه بر محل مخصوص سیمی کردن، دارای بخشی جهت تعیین سایز فنر دوبل است که این اندازه به میزان سایز، ضخامت و اندازه اوراق بستگی دارد.
3. دستگاه صحافی سیمی‌کن
دستگاه صحافی سیمی‌کن از دیگر انواع دستگاه‌های صحافی است که با توجه به جنس و حجم اوراق دارای انواع متفاوتی است. در این دستگاه ابتدا اوراق به صورت 15 تایی مرتب و پانچ می‌شوند. سپس سیم از اولین سوراخ تا آخرین سوراخ عبور کرده و عمل صحافی به پایان می‌رسد. دستگاه صحافی سیمی‌کن به دلیل وزن و حجم بالا در تمام اماکن و موقعیت‌ها قابل استفاده نمی‌باشد. برای همین بسیاری از افراد به سراغ دستگاه‌های جایگزین همچون دستگاه اکس آفیس می‌روند.
4. دستگاه صحافی اکس آفیس
دستگاه صحافی Xoffice یک جایگزین مناسب برای دستگاه‌های سیمی‌کن و فنری جهت صحافی انواع جزوه و گزارشات است. این دستگاه تنها در 80 ثانیه برگه‌ها را به بهترین روش و با کیفیت بالا صحافی می‌نماید. برای صحافی از طریق اکس آفیس باید از جلدهای اکس آفیس استفاده کرده و اسناد و برگه‌ها را در داخل آنها و سپس در داخل دستگاه قرار داد. نحوه استفاده از این دستگاه بسیار ساده است و به مهارت خاصی نیاز ندارد. برای همین بسیاری از افراد در سازمان‌های دولتی و خصوصی از دستگاه اکس آفیس جهت صحافی اوراق خود استفاده می‌نمایند. خصوصیت خوبی که دستگاه صحافی Xoffice دارد این است که بسیار کم حجم است و میتواند بر روی میز کار هم جای بگیرد. برای همین کاربران دغدغه فضا برای قرارگیری دستگاه را ندارند و میتوانند به بهترین شکل ممکن از آن استفاده نمایند.
در رابطه با جلدهای اکس آفیس باید اشاره کنیم که جلدهای این دستگاه در دو مدل جلد مقوایی و جلد گالینگور ارائه می‌شوند. جلد مقوایی از رویه طلق شفاف و زیره مقوایی درجه یک برخوردار است. جلد گالینگور هم از نوع سخت بوده و توسط مقوای کرجی ساخته و آماده می‌شود. این جلدها از نظر سایز و رنگ بسیار متنوع هستند و در رنگ‌های مشکی، سفید، قرمز، سورمه‌ای و غیره قابل خرید می‌باشند.
کاربرد دستگاه صحافی فنری
دستگاه صحافی فنری برای سیمی کردن انواع کتاب، جزوه، کاتالوگ، دفترچه و غیره کاربرد دارد. برای همین صنایعی که در تولید این محصولات فعال هستند، میتوانند از دستگاه صحافی فنری استفاده نمایند. دستگاه صحافی فنری جزو دستگاه‌های پرکاربرد در مراکز چاپ و نشر است و بیشترین کاربرد را در این مراکز دارد. سازمان‌ها و ارگان‌هایی هم که به صحافی سیمی برگه‌ها و اسناد خود نیاز دارند، میتوانند از این دستگاه استفاده نمایند. از دیگر کاربردهای دستگاه صحافی فنری میتوان به خدمات فتوکپی و کافی نت‌ها، نشریات، کتاب فروشی‌ها و صنایع دیگر اشاره کرد. بسته به فضای کاری هم باید دستگاه صحافی فنری را در اندازه و ظرفیت مناسب خریداری کرد تا کار به بهترین شکل ممکن انجام شود. این دستگاه‌ها در انواع دستی، نیمه برقی و تمام برقی (اتوماتیک) موجود هستند و از نظر مکانیزم و سرعت کار با هم متفاوت می‌باشند.
جمع بندی
در این مطلب با دستگاه صحافی فنری و کاربردهای آن آشنا شدیم. در رابطه با کاربرد دستگاه صحافی فنری میتوان به چاپخانه‌ها، نشریات، کتاب فروشی‌ها و سایر صنایعی که در تولید کتاب فعال هستند، اشاره کرد. این دستگاه‌ها سبب افزایش کیفیت و ظاهر زیبای کتاب‌ها شده و هزینه و زمان تولید را کاهش می‌دهند. جهت خرید انواع دستگاه صحافی میتوانید از طریق شرکت شالچیان اقدام نمایید.